بازاریابی شبکه‌ای، نتورک مارکتینگ و بازاریابی چندسطحی نام‌هایی است که اگر تا کنون با آن سروکار نداشته باشید، حتماً از دوستان و نزدیکان خود در مورد آن شنیده‌اید. بسیاری از افراد زمانی که نام بازاریابی شبکه‌ای را می‌شنوند بدون توجه از کنارش رد می‌شوند یا حتی از آن هراس دارند؛ اما حقیقت چیست آیا کلاه برداری بازاریابی شبکه‌ای واقعیت دارد. در ساختار فروش نتورک مارکتینگ، افرادی به‌صورت مستقل وظیفه فروش محصولاتی که از شرکت مادر خریداری کرده‌اند را به عهده دارند. به‌عبارت‌دیگر در بازاریابی شبکه‌ای خریدار واقعی وجود ندارد و تمامی خریداران برای منتفع شدن باید به کار بازاریابی بپردازند. علاوه بر این در بازاریابی شبکه‌ای افراد باید شبکه خود را بهبود ببخشند و زیر گروه‌های خود را برای فروش محصولات با استفاده از مهارت‌های بین‌فردی و متقاعدکننده آماده کنند. اگر شما نیز در مورد نتورک مارکتینگ کنجکاو شده‌اید و می‌خواهید ابهاماتی که برایتان ایجاد شده است را از بین ببرید، در ادامه این مقاله از وب‌سایت بهوان همراه ما باشید تا به این سؤال که بازاریابی شبکه ای چیست و چه مزایا و معایبی دارد پاسخ دهیم.
بازاریابی شبکه ای چیست؟
احتمالاً بهترین راهکار برای شناخت بیشتر بازاریابی شبکه‌ای پاسخ به این سؤال است که بازاریابی شبکه ای چیست. در روش بازاریابی شبکه‌ای شرکت مادر محصولات خود را بدون نیاز به تبلیغات و افراد واسطه و فقط به روش مستقیم به دست مشتریان می‌رساند. اگر مشتری از خرید خود راضی باشد، به یک فروشنده تبدیل می‌شود و محصولات شرکت را به بقیه دوستان خود می‌فروشد. فروشندگان در بازاریابی شبکه‌ای به شکل مستقل کار می‌کنند و توسط فردی که آنها را استخدام کرده است تشویق می‌شوند تا فروش خود را افزایش دهند و افراد بیشتری را جذب کنند و آموزش بدهند. در مرحله بعد همین فروشندگان، نمایندگان فروش جدید را تشویق به فروش بیشتر و جذب مشتریان جدید می‌کنند و این روند همچنان ادامه پیدا می‌کند. معمولاً مدیرانی که برای فروش کسب‌وکار خود از بازاریابی شبکه‌ای استفاده می‌کنند سالانه سود بسیار زیادی را کسب می‌کنند. اگر بخواهیم به‌صورت کلی و جامع به شما بگوییم بازاریابی شبکه ای چیست می‌توانیم تعریف زیر را بیان کنیم:
روش فروش مستقیم که در آن نمایندگان مستقل به‌عنوان توزیع‌کننده کالا و خدمات فعالیت می‌کنند و برای استخدام و آموزش سایر نمایندگان مستقل تشویق می‌شوند تا نیروی فروش خودشان را ایجاد و مدیریت کنند.
انواع بازاریابی شبکه ای
اکنون که می‌دانید بازاریابی شبکه ای چیست و عملکرد آن چگونه است، می‌خواهیم به معرفی انواع بازاریابی شبکه‌ای بپردازیم. به‌طورکلی بازاریابی شبکه‌ای به سه دسته تقسیم می‌شود که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم:
بازاریابی شبکه‌ای تک‌سطحی
در بازاریابی شبکه‌ای از نوع تک‌سطحی یا مستقیم، یک شرکت یا کسب‌وکار اقدام به استخدام شما می‌کند تا با استفاده از ترفند‌های بازاریابی، محصولات یا خدمات آنها را بفروشید. در بازاریابی شبکه‌ای تک‌سطحی دیگر نیازی نیست افراد دیگری را استخدام کنید و به آنها آموزش دهید. در این نوع بازاریابی فروش مستقیم کالاها یا خدمات تنها منبع درآمد شما خواهد بود.
بازاریابی شبکه‌ای دوسطحی
همان‌طور که پیش‌ازاین در قسمت بازاریابی شبکه ای چیست گفتیم در بازاریابی شبکه‌ای از نوع دوسطحی برخی از شرکت‌ها و کسب‌وکارها فروشندگان خود را تشویق می‌کنند تا افراد جدیدی را استخدام کنند و آموزش دهند. بازاریابی شبکه‌ای دوسطحی بر خلاف بازاریابی شبکه‌ای مستقیم به استخدام عضو جدید نیاز دارد؛ اما پورسانت شما کاملاً به آن بستگی ندارد. به‌عبارت‌دیگر در بازاریابی شبکه‌ای دوسطحی درآمد شما شامل دریافت پورسانت از فروش محصولات شرکت و همچنین دریافت پورسانت از فروش محصولات شرکت توسط زیر مجموعه‌های خود است.
بازاریابی شبکه‌ای چندسطحی
برخی از شرکت‌ها و کسب‌وکارها توزیع‌کنندگان و اعضای کنونی را تشویق می‌کنند تا افراد دیگری را جذب کنند و به آنها آموزش دهند تا به‌ازای فروش آنها پورسانت دریافت کنند، به این نوع فرایند بازاریابی شبکه‌ای، چندسطحی می‌گویند. لازم به ذکر است که اعضای کنونی و توزیع‌کنندگان به‌ازای فروش مستقیم محصولات شرکت به مشتریان نیز پورسانت دریافت می‌کنند. در کشور ایران نیز شرکت‌هایی نظیر پنبه‌ریز، بیز و بادران از روش بازاریابی چندسطحی استفاده می‌کنند.
بازاریابی شبکه ای چگونه کار می کند؟
همان‌طور که در قسمت بازاریابی شبکه ای چیست خواندید تمامی شرکت‌ها و کسب‌وکارهایی که از روش بازاریابی شبکه‌ای یا نتورک مارکتینگ استفاده می‌کنند همواره در حال افزایش لایه‌های توزیع‌کنندگان خود هستند. برای افزایش لایه‌های توزیع‌کنندگان، شرکت‌ها فروشندگان خود را تشویق می‌کنند که شبکه فروش خودشان را بسازند. اصطلاحاً به افرادی که یک‌لایه جدید از فروشندگان را ایجاد می‌کنند بالادستی (Upline) می‌گویند. توزیع‌کنندگانی که افراد را جذب می‌کنند علاوه بر پورسانت فروش مستقیم محصولات، برای فروش محصولات توسط زیرمجموعه‌های خود نیز پورسانت دریافت می‌کنند. فروشندگانی که در یک شرکت بازاریابی شبکه‌ای استخدام می‌شوند در دو فرایند زیر قرار می‌گیرند:
فرایند آموزش
زمانی که عضو یک تیم بازاریابی شبکه‌ای می‌شوید ابتدا باید آموزش‌هایی توسط کسی که شما را به عضویت درآورده به شما داده شود تا بتوانید محصولات شرکت را بفروشید و عضو‌های جدید را به شرکت اضافه کنید. این آموزش‌ها شامل معرفی محصولات، نحوه تولید، نیاز‌هایی که محصولات برآورده می‌کند، کیفیت محصولات و ابزارهای بازاریابی و تبلیغ است.
فرایند فروش
بعد از مرحله آموزش شرکت به شما ابزار و منابع لازم را ارائه می‌دهد تا بتوانید فروش خود را آغاز کنید. فردی که شما را به عضویت شرکت درآورده در این مسیر به شما کمک می‌کند و توضیحاتی در مورد پروسه فروش و اینکه بازاریابی شبکه ای چیست به شما ارائه می‌دهد. تهیه لیستی از مشتریان بالقوه، ارزیابی مشتریان بالقوه، و معرفی کسب‌وکار بازاریابی چندمرحله‌ای به آنها بخشی از پرسه فروش است که بسته به نوع محصول و قوانین کشور و بسیاری از موارد دیگر می‌تواند متفاوت باشد. لازم به ذکر است که مشتریان بالقوه در بازاریابی شبکه‌ای دوستان، نزدیکان، خانواده و آشنایان شما هستند.
مزایای بازاریابی شبکه ای
همان‌طور که در قسمت بازاریابی شبکه ای چیست خواندید نتورک مارکتینگ می‌تواند یک شغل پول‌ساز برای بازاریابان و فروشندگان باشد. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا به مزایای بازاریابی شبکه‌ای بپردازیم:
شروع با هر بودجه‌ای
در روش بازاریابی شبکه‌ای به بودجه زیادی نیاز ندارید و به‌راحتی می‌توانید با فروش محصولات، درآمد خود را افزایش دهید. تنها کافی است که با توزیع‌کنندگان محصولاتتان برای افزایش فروش خود هماهنگ شوید.
زمان آزاد و انعطاف‌پذیر
اگرچه بسیاری از شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای در زمینه نحوه فروش محصولات قوانین و سخت‌گیری‌هایی را دارند؛ اما شما یک برنامه کاری منعطف دارید و می‌توانید به هر مقدار که می‌خواهید کار کنید. شما در این شبکه بازاریابی شبکه‌ای وقت کافی برای انجام تمامی کارهای خودتان را دارید و لازم نیست تمام‌وقت خود را به بازاریابی شبکه‌ای اختصاص دهید.
امکان دنبال‌کردن علاقه
امروزه شرکت‌های زیادی وجود دارند که در زمینه نتورک مارکتینگ فعالیت می‌کنند؛ بنابراین می‌توانید با اندکی تحقیق شرکتی را انتخاب کنید که محصولات و خدمات آن متناسب با علایق شما باشد. تنها کافی است بدانید بازاریابی شبکه ای چیست و سپس از فروش محصولاتی که خودتان هم مشتاق آن هستید لذت ببرید.
معایب بازاریابی شبکه ای
احتمالاً بعد از خواندن مزایای نتورک مارکتینگ تصور می‌کنید می‌توانید تنها با دانستن اینکه بازاریابی شبکه ای چیست و چگونه انجام می‌شود، یک کار بدون دردسر را آغاز کنید؛ اما این تصور کاملاً اشتباه است بازاریابی شبکه‌ای نیز مانند سایر فرایند‌های بازاریابی معایبی دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم:
باید با افراد مناسب کار کنید
اگر می‌خواهید از بازاریابی شبکه‌ای برای کسب سود بیشتر استفاده کنید باید بدانید که استخدام هر فردی که به شما درخواست کار می‌دهد رویکرد مناسبی نیست. در ابتدای کار باید با افرادی کار کنید که تجربه کافی را داشته باشند و کار را به‌اندازه شما جدی بگیرند.
کسب موفقیت سخت است
بازاریابی شبکه‌ای مانند هر شغل دیگری سختی‌های مخصوص به خودش را دارد. طبق آمار ۷۳ درصد از مردم بعد از حضور در برنامه نتورک مارکتینگ از ادامه کار منصرف می‌شوند یا پول خودشان را از دست می‌دهند. ممکن است ماه‌ها مشغول کار باشید؛ اما حتی یک فروش را نیز تجربه نکنید؛ بنابراین انجام بازاریابی شبکه‌ای نیازمند استقامت و روحیه قوی است.
امکان وقوع کلاهبرداری
همان‌طور که می‌دانید امکان وقوع کلاهبرداری در هر شغلی وجود دارد؛ بنابراین تنها با کسب‌وکارها و شرکت‌هایی کارکنید که شناخته‌شده و قانونی باشند. بسیاری از شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای در زمان ثبت‌نام مبلغ‌هایی را از شما دریافت می‌کنند یا به‌خاطر ارائه منابع آموزشی از شما درخواست پرداخت هزینه می‌کنند.
کلاه برداری بازاریابی شبکه ای آیا واقعیت دارد؟
بازاریابی شبکه‌ای بر پایه کلاهبرداری بنا نشده است؛ اما امکان وقوع کلاهبرداری در آن وجود دارد. زمانی کلاهبرداری در نتورک مارکتینگ اتفاق می‌افتد که شرکت تنها در فکر افزایش تنها زیر‌مجموعه‌ها باشد و خبری از فروش هیچ‌گونه محصولی نباشد یا اگر هم محصولی در کار باشد قیمت آن بسیار زیاد باشد. در کشور ایران فعالیت تمامی شرکت‌های هرمی ممنوع است؛ اما شرکت‌هایی وجود دارند که به‌صورت قانونی به بازاریابی شبکه‌ای می‌پردازند. پیش از عضویت در هر شرکت بازاریابی شبکه‌ای ابتدا در مورد اینکه بازاریابی شبکه ای چیست تحقیق کنید و از قانونی‌بودن آن شرکت مطمئن شوید.
سخن آخر
در این مقاله از وب‌سایت بهوان به این سؤال که بازاریابی شبکه ای چیست پرداختیم. بنابراین می‌توانید به‌راحتی میزان اعتبار شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای را ارزیابی کرده و بادقت بیشتری عضو آنها شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع بازاریابی و نرم‌افزارهایی نظیر نرم افزار crm و نرم افزار اصالت و رهگیری کالا به وب‌سایت بهوان مراجعه کنید.
